Το χάος κι ο Pirandello

Ο αυτοματισμός απορρέει απ’ την τριβή με το αντικείμενο και πρέπει να εντάσσεται σ’ ένα σύστημα. Αλλιώς γίνεσαι υποχείριο των συναισθημάτων σου και το αποτέλεσμα είναι μια χίμαιρα. Χίμαιρα ή χείμαρρος; Ο χείμαρρος σε πάει όπου θέλει. Κι η ζωή σε πάει όπου θέλει. Ναι αλλά η τέχνη υποτίθεται ότι είναι παράγωγο μιας σκέψης, δεν είναι βαράτε βιολιτζήδες. Ναι αλλά και το βαράτε βιολιτζήδες παράγει έναν ήχο και ακόμα κι ένα κακόηχο παίξιμο μπορεί να σημαίνει κάτι, μια αλλαγή. Αν σ’ ενδιαφέρει η δυσαρμονία ναι. Είναι τρομερές όμως αυτές οι συζητήσεις για την τέχνη, μπορείς να μιλάς όλη μέρα και να μην λες τίποτα. Μπορείς να τα βάλεις όλα σε μια σειρά και να κάνεις πως είσαι Ντα Ντα. Ή να τα εντάξεις κάπου και να τα παρουσιάσεις σαν διάλογο, υπάρχουν λύσεις. Παρ’ όλα αυτά κι ένα σύστημα μπορεί να παράγει ένα κακό έργο, δεν μπορεί; Γι’ αυτό είναι εκεί ο καλλιτέχνης, για να μην του ξινίσει το γάλα. Ναι αλλά πρέπει να υπάρχουν και κάποιες αρχές, δεν σημαίνει επειδή απλώνεις χαρτιά τουαλέτας πέρα – δώθε ότι κάνεις κι ένα καλό έργο, ούτε απαραίτητα ότι είναι πρωτοπορία. Μπορεί να μην σ’ ενδιαφέρουν οι αρχές, να θες να παράγεις έναν κακόγουστο ήχο ή ένα δυσάρεστο συναίσθημα. Δηλαδή η τέχνη δεν υπηρετεί το ωραίο; Η τέχνη κανονικά δεν πρέπει να υπηρετεί τίποτα, πρέπει να είναι αυτόνομη. Εσύ δεν είπες ότι ο αυτοματισμός χωρίς έλεγχο κάνει στο τέλος μια χίμαιρα; Ο αυτοματισμός είναι μέσο, δεν είναι τέχνη, τέχνη είναι το παράγωγο όλης αυτής της πράξης. Και με το καλό και το κακό τι γίνεται; Μ’ αυτά ασχολούνται οι άλλοι. Και είναι ζήτημα αισθητικής. Βρε παιδί μου πότε ένα έργο είναι καλό; Αυτό ρωτάω. Όταν παράγει το σωστό συναίσθημα, καλό έργο είναι ας πούμε η Γκουέρνικα αλλά και άλλα, όταν ο καλλιτέχνης ξέρει τι λέει κι έχει κάτι να πει. Αλλά θα υπάρχουν φαντάζομαι κι άλλες, διαφορετικές ερμηνείες, το κάθε έργο μιλάει αλλιώς στον καθένα. Κι εξαρτάται κι απ’ αυτόν που μιλάει, αλλιώς θα το δει ο Μαλρώ κι αλλιώς το οποιοδήποτε σούργελο. Χάος. Ναι.